بهشت
طبقه بندی: آموزنده به نام خدا سلام خلقت موجودات "تورات" و "قرآن کریم" محور مباحثات و نظریه پردازیهای مذهبی در زمینه آغاز خلقت و تکامل موجودات بوده است. علم " دیرینه شناسی" و" زیست شناسی" نیز محوریت مباحثات علمی پیدایش و تکامل خلقت را تشکیل می دهند. در این مجموعه سعی بر آن است که بحث "خلقت موجودات و تکامل آن" از هر دو دیدگاه علم و دین مورد توجه قرار گیرد.البته مهمترین منبع دینی ما در این خصوص قرآن می باشد. منشا پیدایش و تکامل انسان از دیدگاه قرآن منشاء
پیدایش انسان از مهمترین و زیباترین مباحث دینی و نیز علمی است که در مورد گاهی آنچه خلقت از خاک، آب، نطفه،
... و نیز مراحل مختلف تکاملی انسان به طرز زیبائی در قرآن مورد توجه قرار در
بیان در اولین آیهای از قرآن کریم که خداوند به منشاء خلقت اشاره دارد خلقت از «تراب» بیان شده است. آیه 59 سوره آل عمران- إِنَّ مَثَلَ عِیسى عِندَ اللَّهِ کَمَثَلِ ءَادَمَ خَلَقَهُ مِن تُرَابٍ ثُمَّ قَالَ لَهُ کُن فَیَکُونُ در واقع، مَثَلِ عیسى نزد خدا همچون مَثَلِ [خلقت] آدم است [که] او را از خاک آفرید؛ سپس بدو گفت: «باش»؛ پس وجود یافت. آیه 5 سوره حج- یَأَیُّهَا النَّاس إِن کُنتُمْ فى رَیْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْنَکم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطفَةٍ ... اى مردم، اگر در باره برانگیخته شدن در شکّید، پس [بدانید] که ما شما را از خاک آفریدهایم، سپس از نطفه،.. آیه 20 سوره الروم - وَ مِنْ ءَایَتِهِ أَنْ خَلَقَکُم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنتُم بَشرٌ تَنتَشِرُونَ و از نشانههاى او این است که شما را از خاک آفرید؛ پس بناگاه شما [به صورت] بشرى هر سو پراکنده شدید. آیه 11 سوره فاطر- وَ اللَّهُ خَلَقَکم مِّن تُرَابٍ ثُمَّ مِن نُّطفَةٍ و خدا[ست که] شما را از خاکى آفرید، سپس از نطفهاى، خلقت از جمله آیاتی که خداوند منشاء انسان (و نه آدم) را طین بیان فرموده عبارتند از: 61 ـ اسراء- وَ إِذْ قُلْنَا لِلْمَلَئکةِ اسجُدُوا لاَدَمَ فَسجَدُوا إِلا إِبْلِیس قَالَ ءَ أَسجُدُ لِمَنْ خَلَقْت طِیناً و 12 ـ مومنون - وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الانسنَ مِن سلَلَةٍ مِّن طِینٍ و به یقین، انسان را از عصارهاى از گِل آفریدیم. 7 ـ سجده - الَّذِى أَحْسنَ کلَّ شىْءٍ خَلَقَهُ وَ بَدَأَ خَلْقَ الانسنِ مِن طِینٍ همان کسى که هر چیزى را که آفریده است نیکو آفریده، و آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد؛ 11ـ صافات - فَاستَفْتهِمْ أَ هُمْ أَشدُّ خَلْقاً أَم مَّنْ خَلَقْنَا إِنَّا خَلَقْنَهُم مِّن طِینٍ لازِبِ پس، 71 ـ ص- إِذْ قَالَ رَبُّک لِلْمَلَئکَةِ إِنى خَلِقُ بَشراً مِّن طِینٍ آنگاه که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشرى را از گِل خواهم آفرید. تاکید در آیه 2 سوره انعام - هُوَ الَّذِى خَلَقَکُم مِّن طِینٍ ثُمَّ قَضى أَجَلاً وَ أَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ تَمْترُونَ اوست در این آیه علاوه بر بیان منشاء خلقت، از گذشت زمان نیز یاد شده و تاکید مینماید که این فاصله زمانی که پس از ایجاد «طین» آغاز شده به آفرینش انسان منجر گردیده است. مسلماً
روزی یکی از آشنایان سقراط با هیجان نزد او آمد و گفت: سقراط میدانی درباره ی یکی از شاگردانت چه شنیده ام؟
سقراط پاسخ داد: صبر کن! قبل از اینکه به من چیزی بگویی از تو می خواهم آزمون کوچکی را که نامش (سه پرسش )است پاسخ دهی.
مرد پرسید: سه پرسش؟
سقراط گفت: بله درست است. پیش از اینکه درباره ی شاگردم با من صحبت کنی، لحظه ای آنچه را که قصد گفتنش را داری با چند سوال آزمایش می کنیم .
?) آیا کاملا مطمئنی که آنچه را که می خواهی به من بگویی حقیقت دارد؟
مرد پاسخ داد : نه، فقط در موردش شنیده ام.
سقراط گفت: بسیار خوب، پس واقعاً نمیدانی که خبر درست است یا نادرست.
?) آیا آنچه را که در مورد شاگردم می خواهی به من بگویی خبر خوبی است؟
مرد پاسخ داد: ادامه مطلب...
و بویژه انسان همواره از جذابترین موضوعات مورد بحث در علوم دینی و نیز
علوم تجربی بوده است.برداشت های متعصبانه از دیدگاه علمی و هم مذهبی
همواره مبحث خلقت و تکامل موجودات را به جدل تبدیل ساخته است.
هر وجه آن نظرات متعدد و گوناگونی ارائه شده است. آنچه اختلاف در نظرات را
باعث می شود عدم توجه دقیق و همزمان به هریک از وجوه دینی یا علمی آن است.
یک عالم دینی صرف دانستههای مذهبی خود و با اندک توجهای نسبت به علوم
تجربی مربوطه (و حتی بدون توجه به آن) به نقد و بررسی آیات پرداخته و با
اصرار خاص نسبت به نشر آن همت گماردهاند. بالعکس گاهی اوقات نیز علمای
تجربی بدون توجه به منابع غنی دینی و با یکجا نگری به بحث در مورد این مهم
پرداختهاند.
ضروری مینماید توجه دقیق، ژرف و موشکافانه نسبت به هر بعد علمی و مذهبی
در این مورد میباشد. موضوع پیدایش انسان و منشاء آن به کرات و به انحاء
مختلف در منابع دینی بویژه قرآن کریم مورد اشاره واقع شده است.
گرفته است آنچه در این مجموعه مختصر مورد بحث و بسط قرار میگیرد نه جنبه
علمی از دیدگاه دیرینهشناسی و یا زیستشناختی صرف بلکه دقت و ژرفنگری در
هر آیه و پاسخگوئی در تائید آن آیه توسط دیگر آیات مشابه مهمترین هدف و
روش تحقیق مولف بوده است. آنچه در این مقاله بر آن تاکید شده است بیان
دلایل فرایندهای تحول زا در پیدایش انسان و تکامل آن از دیدگاه قرآن و به
استناد به دیگر آیات است.
این مقاله به بررسی منشاء خلقت انسان از خاک و آب و جایگاه این دو عنصر در
پیدایش انسان و نیز تکامل از دیدگاه قرآن پرداخته شده است.
خلقت از خاک در قرآن
خداوند در آیات متعددی آغاز خلقت انسان را از خاک متذکر شده و این خاک را به انحاء مختلف توصیف نموده است.
انواع خاکها به عنوان سرشت آدمی و تاکید خداوند بر هر یک از انواع
نشاندهنده این واقعیت است که خاک نه به یکباره، بلکه به مرور زمان طی
فرآیندهای مختلفی در مراحل متفاوت به انسان تبدیل شده است. خلقت از تراب
انسان از نطفه در بسیاری از آیات به مرحله پس از «تراب» اشاره شده و در
اکثر این آیات خداوند انسان را مورد خطاب قرار داده و تاکید مینماید که
ما شما را ابتدا از خاک (تراب) و سپس از نطفه آفریدیم. همچنانکه میدانیم
در زمان تشکیل نطفه و جنین خاک به صورت مستقیم هیچ تاثیری نداشته و عدهای
نیز که نقش خاک را بطور غیر مستقیم و از طریق یک زنجیره غذایی پیچیدهای
به انسان نسبت میدهند، اصولاً مصداق ندارد. چرا که علاوه بر خاک که در
این زنجیره غذایی وجود دارد عوامل دیگری نیز دخیلاند. با نگرش دقیقتر به
این آیات میبینیم که همچنانکه به نقش مستقیم و موثر نطفه در تشکیل
انسانها تاکید دارد و چه زیبا و به همان اندازه نیز به نقش موثر خاک در
تشکیل انسانها اشاره دارد و همواره در تمامی آیات خلقت انسان از خاک مقدم
بر خلقت انسان از نطفه است.
خلقت از طین
هنگامى را که به فرشتگان گفتیم: «براى آدم سجده کنید» پس [همه] جز ابلیس
سجده کردند. گفت: «آیا براى کسى که از گل آفریدى سجده کنم؟»
[از کافران] بپرس: آیا ایشان از نظر آفرینش سختترند یا کسانى که [در
آسمانها] خلق کردیم؟ ما آنان را از گِلى چسبنده پدید آوردیم
بر نشاءت اولیه انسان از «طین» در این آیه به زیبائی اشاره شده است و در
دیگر آیات از جمله آیات 12 اعراف، 61 الاسرا، 71و 76 ص نیز خداوند در
گفتگوی خود با ملائک بر آغاز خلقت انسان از «طین» اشاره فرموده است و در
هر آیه تاکید میفرماید که انسان از طین خلق شده است.
آیاتی که از عبارت عصاره گل و نیز گل چسبنده به عنوان منشاء آدمی نام برده
شده ما شاهد حضور توام آب و خاک نیز میباشیم چرا که چسبندگی گل و تشکیل
عصاره گل بدون حضور آب امکانپذیر نمیباشد از اینرو آب به عنوان مایه
حیات نقش اساسی را در خلقت داراست.
کسى که شما را از گِل آفرید. آنگاه مدّتى را مقرّر داشت. و اَجَل حتمى نزد
اوست. با این همه، [بعضى از] شما [در قدرت او] تردید مىکنید.
گذشت زمان از منشاء تا زمان ظهور و آفرینش کامل موجود نشان از عبور از
میان مراحل مختلف آفرینش جهت فراهم شدن بستر لازم و تشکیل عناصر جدیدتر و
تکامل یافتهتر به منظور ایجاد و خلق موجود در منتهی الیه خط سیر تکاملی
حیات میباشد.
:قالبساز: :بهاربیست: |
